سازمان موجودی زنده، در حال تغيير، پويا و رو به رشد ميباشد. سيستم هاي نرم افزاري، به عنوان يکی از ابزارهای مهم در عرصه مديريت سازمان، لاجرم بايد دارای ماهيتی زنده و پويا جهت رويارويی با اينگونه تحولات باشند.
دانشنامه چيست؟
«دانشنامه» در اصطلاح به «نامهاي حاوي دانش و علم و نامهاي که در آن از دانش سخن رفته باشد»
گفته ميشود و آن را ملخصي از اطلاعات وآگاهيهاي دقيق، متقن و روزآمد در همۀ رشتههاي بشري يا رشتهاي خاص دانستهاند که پژوهشگر براي يافتن پاسخ سؤال خود در اولين گام به آنها مراجعه ميکند و کليد کار خود را از اين طريق به دست ميآورد. البته چنين مجموعهاي هرگز پاسخ نهايي را در اختيار او قرار نميدهد؛ زيرا در دانشنامه، اهم مطالب مربوط به موضوعات و مباحث مورد اختلاف و ديدگاه هاي گوناگون مطرح ميشود و مراجع و منابع دست اولي که محقق ميتواند در گام بعدي به آن ها مراجعه کند، ذکر ميشود. بنابراين دانشنامه، راهنما وجهت دهنده و ياريرسان پژوهنده، براي سير در جادۀ تحقيق است.
تعريف طرح، ضرورتها و اهداف:
پژوهشهاي ژرف و گسترده در زمينه هاي مختلف علمي و عرضه نتيجه آن ها به شکلهاي مختلف و پراکنده، نياز به دانشنامه به عنوان ابزاري ضروري براي سازماندهي مباحثـ رابه منظور استفاده در پژوهش هاي بعدي مسلم ساخته است.
اما اکنون پس از ايجاد شبکههاي جهاني اطلاع رساني و پيدايش پديدههاي چند رسانهاي، دانشنامهها کاربردهاي متفاوتي يافتهاند. در جوامعي که به رايانه و شبکههاي رايانهاي دسترسي دارند، خريد و حتي توليد دانشنامههاي مکتوب، ديگر اقتصادي نيست. اگر هم کسي بخواهد دانشنامهها را در اختيار داشته باشد، ترجيح ميدهد لوح فشرده (CD) يا اَشکال ديگر آن را خريداري کند و کساني هم که فقط ميخواهند پاسخ دانشنامهاي پرسش خود را بيابند و بگذرند به سراغ شبکهها ميروند و پاسخ ميگيرند. همين تغييرشيوۀ مراجعه، اقتصاد دانشنامهنگاري و توليد دانشنامه را دگرگون ساخته است.
ما نيز چنانچه به اين دستاورد اطلاعاتي توجه نکنيم و اقتصاد توليد دانشنامه را در نظر نگيريم، وقت وسرمايههاي بسياري را از دست خواهيم داد.
بر اين اساس در صدد برآمديم «طرح دانشنامۀ اينترنتي پشتيبانکار» را به مثابۀ دانشنامهاي که در آن، مقالات و اطلاعات،تقريباً به طور مداوم اصلاح و تکميل شودـ فراهم آوريم.
هدف از طراحي اين دانشنامه، ارائۀ مجموعهاي جامع و نظاممند از مقالات مرتبط با فعاليت هاي شما در همه حوزه هاي علوم و اطلاعات است. اين دانشنامه در هفتاد و سه مدخل کلان و در شش بخش عمده با نظارت بخش طرح و برنامه و مشارکت تيم مهندسي با استفاده از دانش برنامه نويسان مجرب و داراي سابقه کاري بالا، در شرکت پشتيبانکار خاورميانه، طراحي شده است.
مخاطبان دانشنامه:
مخاطبان اين دانشنامه ارباب فکر و فرهنگ و دانشآموختگان و همه کساني هستند که علاقهمند مباحث علمي اند و در پي آنند که اين مباحث را به صورت سازمان يافته و از منظري بيطرف، به تماشا بنشينند.
شيوههاي برطرف کردن نيازهاي مخاطبان:
در ارائه مقالات و مطالب دانشنامه مي بايست نکات ذيل را در نظر داشت:
الف: شيوه هاي فهرست گزيني
فهرست گيري مطالب اين دانشنامه به دو سبک انجام ميشود:
1. فهرست موضوعي
2. فهرست الفبايي
بدين ترتيب دو برنامۀ مقدماتي در دستور کار قرار گرفته است:
1. فهرست موضوعي مطالب :
در اين شيوه هدف تنظيم موضوعي تمام مباحث علمي است بدان گونه که بتوان کليۀ موضوعات را از هم جدا کرد تا محقق به راحتي بتواند به آنها دست يابد. جهت رسيدن به اين دسته بندي مصادر گوناگون مورد بررسي قرار گرفت و در نهايت در يک تحليل کلي مطالب در شش محور اصلي دستهبندي گرديد:
1.مفاهيم بنيادي 2. دسته بندي علوم 3.منابع علوم 4. تاريخ يا پيشينه علمي 5. اصطلاحات علمي 6.طبقات دانشمندان
2. فهرست الفبايي:
اين سبک فهرست گيرى از قديم الايام در دانشنامه نويسي رواج داشته است و ما نيز آن را بکار گرفتيم البته در دانشنامههاي نوين، تنظيم مطالب با ترتيب موضوعي رايج شده است و به نظر ميرسد که اين شيوه در دانشنامههاي تخصصي مفيدتر است.
ب: شيوههايعرضه:
اين پژوهش، به سه شکل قابل عرضه است:
1. نشر اينترنتي: عرضه اينترنتي اين مزيت را دارد که ميتوان مقالات و اطلاعات آن را تقريباً به طور مداوم اصلاح و تکميل کرد و حتي طرح کلي و مدخلهاي آن را تغيير داد.
2. توليد نرم افزار رايانهاي: در شيوۀ ارائۀ کامپيوترى آن، ميدان هاى وسيعى براى استفاده موجود است.
مراحل توليد وگردش کاردانشنامه:
1. تهيۀ طرح نخستينه؛
2. طراحي کلي« شاکلۀ موضوعي »دانشنامه؛
3. مدخلگزيني؛
4. ساختاردهي مدخلها؛
5. تهيۀ پيشطرح تحقيقي براي هر مدخل؛
6. شناسايي، گزينش؛
7. تهيه و تصويب طرح؛
8. پياده سازي طرح؛